Runderen grazen tussen bomen

Op een perceel van Van den Berk Boomkwekerijen gebeurt iets bijzonders. Runderen grazen rondom de bomen die er worden gekweekt. Dat levert Van den Berk voordelen op, want er hoeft geen maaimachine te komen. En de runderen zorgen voor natuurlijke bemesting.

“Je zou het agroforestry kunnen betitelen”, vertelt Pieter van den Berk over het bomenperceel waarop de runderen lopen, want agroforestry is een combinatie van landbouw of veeteelt met het beheer van bomen. Zoals bomen waarvan vruchten of noten geoogst kunnen worden. Beheer of fruitteelt is geen speerpunt van Van den Berk. Het gaat natuurlijk om het kweken van bomen.

“We noemen het ook wel circulaire boomteelt”, zegt Pieter. Op het perceel vindt er een kringloop plaats, want de runderen eten het gras tussen de bomen op, ze verteren het en poepen en plassen op de grond wat dus neerkomt op natuurlijke bemesting. „Van ons krijgen de bomen hier tijdens de teelt geen extra bemesting. Dat hoeft hier ook niet.” Het is een biologisch perceel dat hierop is voorbereid, met natuurlijke materialen. „We passen hier dus ook geen gewasbescherming toe.”

Het is nog aankijken hoe het gaat met de runderen tussen de bomen. Pieter is er alvast wel enthousiast over. Om hem heen hoort hij ook enthousiaste reacties van mensen. In de voorbereiding heeft het perceel wel extra aandacht gekost, maar het levert nu al voordelen op. „We hoeven het gras er niet meer te maaien.”

Het idee voor de combinatie kweken-koeien is bij Roel Jansen ontstaan. Hij is mede-initiatiefnemer van het Land van Kien: een gebiedsontwikkeling in het hart van Meijerijstad, ten noordwesten van Sint-Oedenrode, wat wordt omgevormd tot een plek waar mensen kunnen genieten van het groene Brabantse land en zijn streekproducten. Het is vernoemd naar Jacob Kien, een stadhouder uit de periode 1763-1775 die het landgoed bezat.
Het Land van Kien bestaat vandaag de dag uit 30 hectaren. Dit areaal wordt in fasen omgevormd. “We hebben best veel plannen”, vertelt Roel. “Op de grond kunnen we goed agroforestry toepassen, zoals kippen laten rondscharrelen in een fruitboomgaard. De combinatie met het kweken van bomen is helemaal nieuw.”

20 hectaren is nu verpacht aan Van den Berk. Het perceel met de runderen is in het voorjaar van 2022 beplant en omheind. Ook zijn alle bomen afzonderlijk beschermd met houten constructies, zodat de runderen van de bladeren afblijven. Bladeren van bepaalde bomen vinden ze namelijk best lekker, zoals van eiken of wilgen. “Ze lusten ook eikels”, voegt Roel eraan toe. “We voorkomen dus dat ze van de bomen eten, maar ook dat ze tegen de stammen schuren.” Van den Berk wil uiteraard dat de bomen kwalitatief goed de markt op kunnen gaan, dus zonder schade.

Het zijn bij Van den Berk geen gewone koeien, maar Brandrode runderen. Dit is een authentiek oudhollands ras dat een grote historische waarde heeft. “Ze gedijen hier goed in de streek, ze hoeven in principe niet op stal. Ze grazen hier rustig en dragen bij aan een gezonde natuur”, legt Roel uit. Het Land van Kien houdt de runderen ook voor hun vlees. “Van boer tot bord, ook dat willen we hier laten zien. En natuurlijk laten proeven in ons eigen restaurant, De Helden van Kien.”

Het gras tussen de bomen van Van den Berk is een kruidenrijk grasmengsel. Het Land van Kien heeft totaal een kudde van 28 Brandrode runderen. Er lopen er 4 op het perceel van Van den Berk. “Het moeten er niet teveel zijn, anders is het gras zo op!”