Klimaatplein Gasthoes Horst

Waterbufferende materialen

De bomen zijn niet in standaard-grond aangeplant; ze krijgen ook niet op een standaard-manier water. Klimaatplein ’t Gasthoês herbergt namelijk ondergronds een innovatief waterbeheersingssysteem. Al het regenwater dat op het plein en de daken van ’t Gasthoês valt, wordt opgevangen in ZOAK-klinkers, Rockflow-infiltratiebuffers en een Permavoid-buffersysteem.
ZOAK staat voor Zeer Open Afval Keramiek; het is gerecycled keramiek dat regenwater snel kan absorberen en vasthouden. Na een tijdje laat ZOAK het water verdampen of verder zakken in de grond. De ZOAK-klinkers zijn op het plein gebruikt als bestrating.
Rockflow is recyclebare steenwol die tot 95% van zijn eigen volume aan water kan opnemen. Ook Rockflow laat het water na een tijdje, op een gedoseerde manier, los. Via capillaire werking komt het water ten goede aan de beplanting, of het zakt verder in de grond wat goed is voor de grondwaterstand. Rockflow is onder de grond van het Klimaatplein toegepast als pakketten. Het materiaal is ook door de grond onder de beplanting gemengd, om te zien hoe de beplanting erop reageert. De vakken zijn tevens voorzien van een toplaag lavakorrels die vocht vasthouden en onkruid tegenhouden. Zodat schoffelen niet nodig is.

Overal sensoren

In hoeverre het ondergrondse systeem functioneert, wordt continu gemeten met sensoren. Meten is immers weten. De sensoren verzamelen data van de grondwaterstand, de temperatuur van de ZOAK-klinkers en bijvoorbeeld van de luchtkwaliteit. Dankzij de sensoring kan Horst aan de Maas precies meten wat het hemelwater in de grond doet.

Uiteindelijke doel van het Klimaatplein ’t Gasthoês is dat het klimaatbestendig is: dat zowel de bestrating als de beplanting bepaalde weersextremen goed kan doorstaan. Zoals het opvangen van piekbuien, het opgevangen water weer gebruiken in droge en hete perioden, en het koelen van de omgeving in zulke perioden.

De maanden na de aanplant in 2021 verliepen volgens het KNMI gemiddeld normaal, met voldoende regen, maar geen echte weersextremen. 2022 begon echter vrij nat, terwijl het groeiseizoen van 2022 zich kenmerkte door diverse perioden van droogte en hitte. In dat jaar is de beplanting 7 keer water gegeven: niet veel gedurende een seizoen in het jaar na aanplant. Gezien de ondergrondse innovaties en het gekozen sortiment had de gemeente in 2022 ook misschien wel met 4 keer water geven kunnen volstaan.
De ZOAK-klinkers en de Rockflow-pakketten functioneren vooralsnog goed, maar het Rockflow-pakket onder de beplanting blijkt niet optimaal te werken. Op de lange termijn zal het functioneren van het totale systeem blijken. Hiervoor zullen meetgegevens van meerdere jaren nodig zijn.